In gesprek met Hilco Visser

Uitgegeven op 05-12-2019 om 13:46  |  link

Wieringer Kunstuitleen
Nog te weinig mensen weten dat in het voorjaar van 2018 in Hollands Kroon de Wieringer Kunstuitleen van start is gegaan, als onderdeel van het Wieringer Eilandmuseum 'Jan Lont'. De collectie bestaat grotendeels uit kunstwerken in bruikleen van de gemeente Hollands Kroon en deels uit werken in eigendom van het Wieringer Eilandmuseum Jan Lont. Het team van de Wieringer Kunstuitleen wil grotere bekendheid bij een zo breed mogelijk publiek verwerven, opdat meer mensen een kunstwerk komen lenen. Een van de manieren waarop we dat doen is het publiceren van interviews met kunstenaars, van wie zij een of meer werken in onze collectie hebben. Vandaag een gesprek met Hilco Visser.

Levensloop
De bijna 85-jarige kunstenaar komt met zijn eigen auto naar ons museum getuft. Hij rijdt niet ver meer, maar wel elke morgen naar de Zingende Wielen voor een kopje koffie. Kennelijk ervaart hij de sfeer in ons onderkomen als nogal ijzig, want hij houdt zijn jas aan, das om en zijn pet op. Maar na de koffie met koek is het ijs al snel gebroken en komen de verhalen los. Hilco is niet van Wieringen, maar is geboren in het West-Friese dorpje Sijbekarspel, dat volgens hem veel wegheeft van Wieringen, ook qua mentaliteit. Hij heeft daar een plezierige jeugd doorgebracht (wat overigens voor een kunstenaar in spé niet altijd een voordeel is). Zijn vader was een kleine boer met 12 koeien. Overname van het bedrijf lag niet voor de hand. De oorlogstijd vond hij een prachtige tijd, vol avontuur en met voldoende te eten. Zijn eerste kunstzinnige probeersels waren beeldjes van slootklei. Helaas is hij daarin niet verder gegaan.

Opleiding
Na het behalen Van het HBS-diploma had hij geen flauw idee wat hij wilde worden. Een psychologische test wees uit dat hij 'iets artistieks' in zich had. Daarom ging hij naar Amsterdam om daar aan de Kunstnijverheidsschool (thans de Rietveld-Academie) de opleiding reclame-tekenaar te volgen. Na zijn militaire-diensttijd schreef hij zich in aan de Rijksnormaalschool, waar hij werd opgeleid tot tekenleraar. Het leraarsambt was voor hem vooral van belang om brood op de plank te krijgen (hij was inmiddels getrouwd), opdat hij zich daarnaast in de vrije kunst kon bekwamen. Dat had wel als nadeel dat hij door de 'echte kunstenaars' niet altijd voor vol werd aangezien. En omdat hij geen full-time kunstenaar was, kwam hij ook niet in aanmerking voor de BKR-regeling. Hilco vindt deze mogelijkheid voor kunstenaars om een inkomen te verwerven op zich een goede regeling, maar volgens hem werd zij ontsierd door gesjoemel en vriendjespolitiek en had de selectiecommissie te veel macht. Hoewel hij niet deelnam aan de BKR, kreeg hij soms wel een opdracht van de gemeente voor het vervaardigen van een kunstwerk, bijvoorbeeld bij het jubileum van een burgemeester. In 1965 ging hij les geven aan een middelbare school in Emmeloord. Hij hield het daar 5 jaar vol en vervolgens werd hij leraar tekenen aan het Johannes-College te Den Helder, in het zogeheten 'Groene Zootje'. Hij verhuisde naar Hippolytushoef op Wieringen, waar hij in de nabijheid van de Henricus-school een 'eindeloos boerderijtje' (zoals de makelaar het afficheerde) betrok, wat vooral eindeloze verbouwingen betekende. In 2001 verhuisde hij naar een huisje in de Klieftstraat.

Werken als kunstenaar
In 1979 overleed zijn vrouw en bleef hij achter met 2 kinderen. Niet lang daarna werd hij afgekeurd ('dat was toen nog een fluitje van een cent') en kreeg hij invaliditeitspensioen, waardoor hij veel tijd aan zijn kunst kon wijden. In die tijd ontstonden veel kunstwerken, zowel vrij werk als werk in opdracht. Een mooi voorbeeld van dat laatste is een serie collages die nog steeds in de Henricus-school hangt.

Artistieke ontwikkeling
Hij maakte in het begin vooral realistisch werk, zowel vrij werk, als opdrachten (zoals de tekening van de Wieringer Aak WR 173 in volle zee in onze collectie. Sinds kort beschikken wij over een tweede tekening van Hilco, schenking van de erven Kees Klein: Achteruitgang Kerkhof Stroe) en boekillustraties. Op de academie leerde hij diverse technieken, waaronder het maken van zogenaamde 'materieschilderijen', werken met reliëf en gemengde technieken. Dat resulteerde in zijn oeuvre in collages, met als uitgangspunt een foto, die hij beschilderde met olieverf en/of beplakte met stukjes papier, waarvoor het blad Avenue zich uitstekend leende. De collages werden al doende steeds minder realistisch. Inspiratiebronnen waren vooral bekende buitenlandse kunstenaars, zoals Picasso en liedjes, bijvoorbeeld van de Beatles: 'I'm forever blowing bubbles', zonder dat er sprake was van een centraal thema. Tegenwoordig schildert hij niet veel meer, wegens afnemende gezondheid en gebrek aan inspiratie en motivatie ('Ik wil mijzelf niet herhalen'). Ook faalangst ('Ik kan het niet meer') speelt hierbij een rol. Toch heeft hij dit voorjaar nog een kunstwerk gemaakt.


Wandschildering in Dorpshuis Hippolytushoef

Contact met andere kunstenaars
Contact was er incidenteel met kunstenaars als Wim Vaarzon Morel en Piet Lont. Hij was in de eerste plaats leraar en werd vaak niet beschouwd als een 'echte kunstenaar'. Het toenmalige kunstklimaat stond hem dan ook niet erg aan: 'Men rommelt maar wat aan'. Ook naar exposities van andere kunstenaars gaat hij niet veel, ondanks het bezit van een Museumjaarkaart. Contact met galeries was er ook weinig: 'De commissie die men incasseerde bedroeg soms wel 50 %'. Ook ervoer hij de galeriehouders als 'te dwingend': je moest veel produceren.

Exposities
In het voorjaar van 2020 staat een overzichtstentoonstelling van zijn werk gepland in de Michaëlskerk in Oosterland op Wieringen.

Contact
Wieringer Eilandmuseum 'Jan lont'/Kunstuitleen, Stroeërweg 39, 1777 NE Stroe (Hippolytushoef).
Openingstijden: 1e en 3e zaterdag van de maand van 14:00-16:00 uur en op afspraak.
Op www.museumjanlont.nl vindt u een knop kunstuitleen, waaronder een rolmenu. Kies voor collectie om alle kunstwerken digitaal te bekijken en een werk te reserveren dat u op de openingstijden kunt afhalen. Tel. 0227 511353; e-mail kunstuitleen@museumjanlont.nl.

Interview Maria Koolen en Tineke Montsma, tekst Fred van Putten, foto Mart Horstman