100 jaar Zuiderzeewet (5)
Uitgegeven op 04-02-2018 om 07:33  |  link  |  bewaar  |  print

De regio van IJsselmeer verandert
Van Zuiderzee naar IJsselmeer. Dat brengt grote veranderingen met zich mee. Voor de natuur, de visserij, de mens en het grondgebruik in de wijde regio.

Rond 1900 is de Zuiderzeevisserij op zijn hoogtepunt. Zo'n 3000 boten varen dagelijks op de binnenzee om vis binnen te halen. De Afsluitdijk is in 1932 gereed, de voormalige Zuiderzee is dan het grote IJsselmeer. Zout water wordt langzamerhand zoet water.

In 1934 is het water al bijna geheel verzoet door het water dat de rivier de IJssel aanvoert en door de afvoer van water door de spuisluizen in de Afsluitdijk. De zoutwaterdieren zoeken hun heil elders. De bruinvis en zeehond vertrekken al snel. De vissen haring, bot en ansjovis houden het iets langer uit in het zoete water. De paling, snoekbaars en spiering voelen zich gelukkig ook thuis in het zoete water. Toch betekent het voor de vissers uit de gehele regio dat ze niet meer, zoals eerder het geval was, van de inkomsten van de visserij kunnen rondkomen.

Al in 1901 demonstreert een groot aantal mensen tegen de plannen voor Zuiderzeewerken. Naast de vissers worden ook vishandelaren, scheepsbouwers en zeilmakers werkloos. In onderstaand filmpje zijn beelden van de bedrijvigheid van het toenmalige Zuiderzeestadje Spakenburg te zien. Ook de acties van de vissers in Den Haag laten zien hoe ingrijpend Plan-Lely met de Zuiderzeewerken is voor het hele gebied rondom de Zuiderzee.



De Urker visservloot verlegt haar werkgebied naar de Noordzee. Andere vissers gooien het over een andere boeg en worden boer of pluimveehouder. In 1925 gaat de Zuiderzeesteunwet van kracht. Deze wet zorgt ervoor dat vissers, die niet langer kunnen rondkomen, een uitkering kunnen aanvragen. Naast de schadeloosstelling is er door deze steunwet geld gereserveerd voor de pensionering. De Zuiderzeesteunwet is pas in 2005 buiten werking gesteld.

Natuur en Recreatie
Bij de aanleg van de IJsselmeerpolders zijn er randmeren ontstaan, zoals het Veluwemeer, Gooimeer en Ketelmeer. Deze zijn een oase voor hengelaars, zeilers en andere watersportliefhebbers. Duizenden vogels vinden er hun voedsel. Ook de IJsselmeerkustgebieden in Noord-Holland en Friesland bieden de fiets, wandel- en watersportliefhebbers uitgebreide mogelijkheden om te recreëren. En natuurlijk Nationaal Park Nieuw Land.

Daarnaast is het hele IJsselmeergebied een onmiskenbare tussenstop voor vogels tijdens hun trekvlucht van Afrika naar Noord Europa en vice versa.

Mede door de hoge kosten die gepaard gaan met inpolderen, wordt de geplande Markerwaard-polder niet gerealiseerd. Er is inmiddels genoeg landbouwgrond ontstaan en ook voldoende nieuwe woonruimte. Dankzij de aanleg van de Houtribdijk, die van Enkhuizen naar Lelystad loopt, is in 1976 het Markermeer ontstaan. Deze waterkering scheidt het IJsselmeer van het Markermeer.

De polders als voedselvoorziening
De landbouwgronden die ontgonnen zijn door de Zuiderzeewerken zorgen voor een heel groot deel van de Nederlandse voedselvoorziening. Deze nieuwe akkerbouwgronden zijn destijds dan ook de doorslaggevende factor om de droogleggingen in gang te zetten. In de jaren zeventig is er genoeg grond ontstaan om de voedselproductie op peil te houden.

Heeft men in de Noordoostpolder als agrariër de keuze tussen kavels van 12 tot 48 hectare grootte, in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland hebben de landbouwgronden een grotere omvang. De ontwikkelingen in de landbouw zorgen ervoor dat boeren meer gewassen kunnen verbouwen en dus meer ruimte nodig hebben.

Bron: www.100jaarzuiderzeewet.com.